سیانور سدیم با فرمول شیمیایی یکی از نمک های معروف سیانور است در ساختار شیمیایی این ترکیب به تعداد برابر کاتیون های سدیم و انیون های سیانید قرار گرفته است.این ترکیب شیمیایی سمیت بالایی داشته و عمده ترین کاربرد ان استفاده در صنعت استخراج طلا برای استفاده در فرایند استحصال طلا با روش سیانوراسیون میباشد .
واکنش تولید
برای تولید این ماده شیمایی از واکنش سدیم هیدروکسید با هیدروژن سیانید مطابق با معادله واکنش زیر استفاده میشود.
HCN + NaOH → NaCN + H2O
علاوه بر این میتوان این ماده شیمیایی را مطابق با معادله واکنش زیر از واکنش با اسید ها نیز تولید کرد
NaCN + H2SO4 → HCN + NaHSO4
میتوان ا انجام واکنش سیانور سدیم با هیدروژن پراکسید سدیم سیانات تولید کرد که درجه سمیت ان کنتر از سیانور سدیم میباشد .واگنش ان مطابق معادله زیر است :
NaCN + H2O2 → NaOCN + H2O
برخی از خواص فیزیکی و شیمیایی این ماده درجدول زیر نشان داده شده است:
به طور کلی سیانور یا نمک اسید سیانیدریک به صورت پودر و کریستال و همچنین به شکل قرص نیز تولید میشود.
خواص |
مقادیر |
فرمول شیمیایی |
NaCN |
وزن مولی |
40.0072 گرم بر مول |
شکل ظاهری |
کریستال سفید رنگ و بویی مشابه بادام |
دانسیته |
1.59 گرم بر میلیلیتر |
نقطه ذوب |
564 درجه سانتی گراد |
سیانور سدیم بسیار جاذب رطوبت است . این ماده در اب هیدرولیز شده و گا های سمی متصاعد میکند هیدروژن سیانید یکی از سمی ترین گازهایی است که طی هیدرولیز سیانور سدیم از ان خارج میشود.اما تنها راه خارج شدن این گاز هیدرولیز نمیباشد . بلکه بلورهای سیانور میتوانند با جذب اب از محیط رطوبت بالایی ارا جذب کرده و هیدروژن سیانید ازاد کنند. بنابراین شیوه نگهداری این ماده از لحاظ محیط نگهداری و بسته بندی این ترکیب شیمیایی از اهمیت بالایی برخوردار است .
سیانور چه کاربردهایی دارد؟
عمده ترین کاربرد این ماده شیمیایی خطرناک در فرایند سیانوراسیون به منظور استحصال طلا در معادن طلا میباشد .
به علاوه در صنایع دیگری مانند ابکاری ،تولید حشره کش و برخی از فرایند های شیمیایی این ماده مورد استفاده قرار میگیرد .
سیانید از گذشته تا کنون یکی از ترکیبات مهم و اساسی در حمام ابکاری به شمار میرود . فلزات مختلفی مثل کادمیوم ،روی،مس،برنج،و برخی از فلزات گرانبها در حمام ابکاری این ترکیب قرار دارند . سیانید در حمام های ابکاری میتواند کمپلکس پایدار با یون های فلزی تشکیل دهد و در نتیجه این کمپلکس ها به رسوبات اجازه میدهند تا تحت تاثیر پتانسیل الکتریکی مناسب قرار گرفته که در نتیجه منجر به بهبود فرایندابکاری و لایه نشینی رسوب ها میشود.