متیلن کلراید که با نام دی کلرومتان نیز شناخته میشود به عنوان یکی از حلال های پرکاربرد در صنعت به کار میرود. این حلال به صورت مایع بی رنگ و فرار با بویی شبیه به کلروفرم میباشد . از این حلال در صنایع بسیاری مانند داروسازی ،تولید محصولات پاک کننده رنگ و پاک کننده فلزات مورد استفاده قرار میگیرد. این حلال بسیار فرار است و برای پاک کردن رنگ ،چسب، روان کننده ،گریس کاربرد دارد. همچنین از این ماده در فرایند تولید فوم های یورتان و مواد ائروسل و حلال های فرایندی مورد استفاده است .
برخی از خواص و ویژگی های این ماده در جدول زیر نشان داده شده است :
خواص |
مقادیر |
فرمول شیمیایی |
CH2Cl2 |
وزن مولی |
84.93 g/mol |
شکل ظاهری |
مایعی بی رنگ و فرار |
بو |
شبیه به بوی کلروفرم |
دمای جوش |
39.6°C |
دانسیته |
1.3266 g/cm3(20°C) |
حلالیت در اب |
5.2 g/L(60°C) |
حلالیت در سایر حلال ها |
اتیل استات-الکل-بنزن-هگزان-کلروفرم-دی اتیل اتر-CHCAl3 |
فشار بخار |
79.99 kPa(35°C) |
دی کلرومتان ترکیبی قطبی است اما در اب حل نمیشود . حلالیت این ماده شیمیایی قطبی در اب 20 درجه سانتی گراد تنها 2 میلی گرم در 100 میلیلیتر است اما در بسیاری از حلال های الی مانند الدهید و کتون ها،الکل و اتر ، فنل و اتانول حل میشود .
روش تولید
برای تولید این ماده از واکنش کلرومتان یا گاز متان با گاز کلر در دمای 400 تا 500 درجه سانتی گراد استفاده میشود .در طی این واکنش ها ترکیبات کلرینه تولید میشوند
CH4 + Cl2 → CH3Cl + HCl
CH3Cl + Cl2 → CH2Cl2 + HCl
CH2Cl2 + Cl2 → CHCl3 + HCl
CHCl3 + Cl2 → CCl4 + HCl
در طی این فرایند سنتز ترکیباتی مانند کلرومتان دی کلرومتان کلروفرم و کربن تترا کلراید به عنوان محصول جانبی تولید میشوند و برای جداسازی باید از تقطیر استفاده شود.
کاربردها
این حلال کاربردهای متنوعی در صنایع مختلف دارد . همچنین در مصارف خانگی به عنوان حلال رنگ و پاک کننده سرامیک و حمام استفاده میشود .در صنایع مختلف به عنوان یک حلال در فرایند تولید دارو و تولید رنگ و پاک کننده های رنگ استفاده میشود.
علاوه بر صنعت این ماده در فرایند تولید محصولات غذایی به منظور استخراج مواد مختلف از مواد غذایی استفاده میشود برای مثال برای استخراج و حذف کافئین از قهوه و چای این حلال شیمیایی کاربرد دارد .این خاصیت برای استفاده در داروساری نیز مناسب میباشد و برای استخراج مواد مختلف از گیاهان برای تولید داروهایی مثل استروئید انتی بیوتیک و ویتامین ها کاربرد دارد .