تری سدیم سیترات یک ماده شیمیایی است که به اختصار با نام سدیم سیترات نیز شناخته میشود.این ماده که یکی از نمک های اسید سیتریک میباشد با فرمول شیمیایی C6H9Na3O9 شناخته میشود.

ویژگی ها

از جمله خصوصیات فیزیکی این ماده میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

فرمول شیمیایی :C6H9Na3O9 یا C6H5Na3O7.2H2O

وزن مولی : 294.1 گرم بر مول

شکل ظاهری : جامد کریستالی

دانسیته:1.7 گرم بر سانتی متر مکعب

نقطه ذوب :بیشتر از 300 درجه سانتی گراد

حلالیت در آب :77 گرم در 100 میلی لیتر آب

موارد مصرف

از این ماده به عنوان یک افزودنی خوراکی درتولید محصولات غذایی استفاده میشود . ای ماده باعث طعم دهندگی به نوشیدنی های با مزه ترش میشود . علاوه بر نوشیدنی از این ماده در تولید محصولات غذایی مثل ژله ، بستنی،مرجا و مارمالاد ،انواع محصولات لبنی مثل ماست، پنیر های فراوری شده ،شیر خشک و ... کاربرد دارد . این ماده به عنوان عامل امولسیفایر در تولید پنیرها استفاده میشود.در تولید ژله و ژلاتین ها  به دلیل خاصیت کنترل کنندگی PH  از ان استفاده میشود.

در کنار این کاربرد ها از تری سدیم سیترات به دلیل اینکه این ماده یکی از نمک های اسید سیتریک میباشد  و خاصیت قلیایی ضعیفی دارد در تولید بافر های بیولوژیکی استفاده میشود .

اسید سیتریک یک اسید الی ضعیف با فرمول شیمیایی C6H8O7 میباشد این ماده که به وفور در مرکباتی مثل پرتقال یا لیموترش وجود دارد با نام جوهر لیمو نیز شناخته میشود.در سراسر جهان این ماده به تولید انبوده رسیده است زیرا اسید طبیعی موجود در مرکبات نمیتواند جوابگوی نیاز به این ماده در صنعت باشد .میزان تولید سالیانه این ماده در جهان بیش از 2 میلیون تن گزارش شده است .به طور کلی سیترات ها از مشتقات این اسید تولید میشوند . میتوان گفت این اسید سیتریک یکی از مهمترین اسید های الی است که با استفاده از روش های تخمیری در تناژهای بالا تولید میشود.

اسید سیتریک کاربردهای بسیاری در صنعت دارد .از مهمترین و عمده ترین مصارف این ماده در تولید محصولات غذایی در صنعت غذا میباشد. این ماده در تولید انواع غذا ها و نوشیدنی و دسر ها استفاده میشود.نوشیدنی های غیر الکلی مانند نوشابه های گازدار و ابمیوه ها حاوی 0.5 درصد از این اسید هستند.

به علاوه به دلیل خاصیت اسیدی ضعیف و بافری این ماده در داروسازی نیز کاربرد دارد .اینماده به دلیل طعم ترش برای ایجاد طعم ترش به جای شیرین در برخی از داروها استفاده میشود.

در کنار کاربردهای این ماده به عنوان یک افزودنی غذایی در پزشکی نیز به عنوان یک داروی ضد انعقاد استفاده میشود.

اسید سیتریک که با نام جوهر لیمو نیز شناخته میشود یک اسید آلی ضعیف با فرمول شیمیایی C6H8O7 است . این ماده به صورت طبیعی از برخی سبزیجات و میوه هایی مانند مرکبات یافت میشود. پرتقال و لیمو ترش منابع سرشار از این ماده هستند. اما استخراج این ماده از مرکبات پاسخگوی  نیاز بالای صنایع تولید محصولات غذایی به این ماده نمیباشد و لازم است که این ماده به صورت مصنوعی تولید شود. کاشف سیتریک اسید دانشمند مشهور ایرانی جابربن حیان است که در قرن هشتم کشف شد.

به طور کلی اسید سیتریک دو نوع خشک و آبدار دارد . به جز فرمول شیمیایی تفاوت این دو نوع از اسید سیتریک در شکل ظاهری و نحوه فراوری است . اسید سیتریک خشک یا انهیدروس به شکل ظاهری پودر است که از تبلور اب گرم تولید میشود و فرم هیدراته ان که اسید سیتریک مونوهیدرات نامیده میشود به شکل جامد کریستالی است این ماده از تبلور با اب سرد حاصل میشود.با افزایش دما تا دمای 47 درجه فرم هیدراته این ماده با از دست دادن مولکول اب یه فرم خشک تبدیل میشود.

خاصیت نگهدارندگی آنتی اکسیدان و طعم دهندگی اسید سیتریک این ماده را به یک افزودنی جذاب در صنایع تولید مواد و محصولات غذایی مثل انواع غذاها ، فراورده های گوشی، کنسرو ها ، ژله ها و نوشیدنی ها تبدیل کرده است.

این ماده به دلیل دارا بودن سه گروه کروبوکسیلیک اسیدی در زیر گروه کربوکسیلیک اسید ها قرار میگیرد.

این ماده با از دست دادن پروتون یون سیترات تولید میکند .سیترات کلسیم که به نام جوهر لیمو شناخته میشود یکی از شناخته شده ترین نمک های یون سیترات است  که در تولید مواد غذایی به منظور افزایش طول عمر به عنوان نگهدارنده افزوده میشود.

تولید این ماده برای اولین بار به سال 1784 بر میگردد . پس از ان با کشف کپک پینی سیلین روش تتولید این ماده با استفاده از کپک اسپرژیل در بستر شکر با استفاده از اهک که برای ته نشین شدن اسید سیتریک  تولید شده به صورت نمک سیترات کلسیم استفاده میشود که در نهایت این ماده در حضور سولفوریک اسید به اسید سیتریک تبدیل میشود.

مهمترین بازار مصرف سیتریک اسید در تولید محصولات غذایی است . این ماده به عنوان طعم دهنده در تولید مواد غذایی ترش مزه استفاده میشود. علاوه بر این از این ماده به دلیل خاصیت اسیدیته برای حفظ ph استفاده میشود . در کنار موارد ذکر شده خاصیت انتی اکسیدانی این ماده نیز بسیار مورد توجه است .

به دلیل نیاز صنایع تولید کننده مواد غذایی در حجم های بالا به این ماده  استحصال این ماده از مرکبات جوابگوی نیاز ای صنایع نمیباشد وبا  تولید این ماده با روش های ذکر شده در مقیاس انبوه میتوان نیاز این صنایع را در سراسر دنیا برطرف کرد . واردات اسید سیتریک به کشور ها باید طبق قوانین و مقررات سازمان های مربوطه باشد زیرا با سلامت مردم ارتباط دارد .واردات این ماده در ایران طبق قوانین وزارت صمت و با نظارت غذا و دارو صورت میپذیرد.